نماز صبح و فجر صادق و شفق
در يک محل، (وقت نماز صبح)، در چهار مذهب هم، در پايان (شب شرعی) شروع
ميشود. يعنی، در آن وقت شروع ميشود که، سفيدی ای بنام (فجر صادق)، در شرق
در يک نقطه خط افق ظاهری ديده ميشود. روزه نيز، در اين وقت شروع ميشود.
برای يافتن ارتفاع وقت فجر، در يک شب باز (برّاق)، به ساعت خود و به خط
افق ظاهری نگاه کرده، وقت فجر فهميده ميشود. اين وقت به هر کدام از
اوقاتيکه برای ارتفاعهای مختلف با حساب يافته شده مطابق باشد، ارتفاع
استعمال شده در حساب آن وقت، ارتفاع فجر ميباشد. ارتفاع شفق نيز اينگونه
يافته ميشود. علمای اسلام در طول عصرها، (۱۹-) درجه بودن ارتفاع فجر را
فهميده اند، نادرست بودن ارقام ديگر را خبر داده اند. اروپائيان، به
گسترده شدن سفيدی، فجر ميگويند. ميگويند که ارتفاع اين فجر (۱۸-) درجه
است. مسلمانان، در مورد وظائف دينی بايد از علمای اسلام پيروی کنند، نه از
مسيحيان و غير مسلمان. وقت نماز صبح، در آخر (شب شمسی) به پايان ميرسد.
يعنی، تا به وقت ديده شدن طلوع کناره جلوی (بالايی) خورشيد از خط افق
ظاهری آن محل ميباشد.
در هر موسم (اسفار) کردن نماز صبح ، يعنی هنگاميکه محيط نورانی شود، ادا
کردن آن مستحب است. نماز ظهر را با جماعت، در گرمای تابستان دير ادا کردن
ولی در زمستان زود ادا کردن مستحب است. هميشه زود (به محض ورود وقت) ادا
کردن نماز شام (مغرب) مستحب است. نماز عشاء [خفتن] را تا به وقت رسيدن يک
قسمت از سه قسمت شب شرعی يعنی تا به گذشتن يک قسمت از سه قسمت زمانيکه از
غروب تا فجر ميباشد دير ادا کردن مستحب است. به بعد از نيم شب گذاشتن،
تحريما ً مکروه ميباشد. اين به تأخير انداختن ها، برای کسانی ميباشد که
نمازشان را هميشه با جماعت ادا ميکنند. کسی که در خانه اش تنها ادا ميکند،
همه نمازها را به محض داخل شدن وقتش بايد ادا کند. در حديث شريفی که در
(کنوز الدقائق)[۱] نوشته شده و حاکم[۲] و ترمذی[۳] خبر داده اند فرموده
شده است که: (با ارزش ترين عبادات، نماز ادا شده در اوّلِ وقتش است). در
حديث شريفی که در کتاب (مسلم) موجود بوده و در صفحه پنجصد وسی و هفت کتاب
(ازالة الخفا)[۴] ذکر شده است چنين فرموده شد: (زمانی خواهد آمد که آمران،
امام ها، نماز را خواهند کشت، به بعد از وقتش خواهند گذاشت. تو، نمازت را
در وقتش ادا کن! بعد از تو، اگر جماعت بشوند، با آنها نيز، تکرار ادا کن!
دومين ادا کردنت نافله ميشود). عصر و عشاء را، نسبت به قول امام اعظم ادا
کردن با احتياطانه ميشود. آنکه نتواند بيدار شود، وتر را بعد از عشاء فی
الفور بايد ادا بکند. اگر قبل از عشاء ادا کند، بعد تکرار بايد ادا کند.
آنکه ميتواند بيدار شود، در آخر شب بايد ادا کند.
[۱] - مؤلف (کنوز الدقائق) عبدالرؤف مناوی شافعی توفی سنة ۱۰۳۱ هجری [۱٦۲۲ م.] فی قاهرة
[۲] - در سال ۳۲۱ هجری تولد و در سال ٤۰٥ هجری [۱۰۱٤ م.] در نيشاپور وفات يافت.
[۳] - در سال ۲۰۹هجری[۸۲٤ م.]در ترمذ تولد و در سال ۲۷۹هجری[۸۹۲ م.]در شهر بوغ وفات يافت.
[۴] - مؤلف (ازالة الخفاء) شاه ولی الله دهلوی توفی سنة ۱۱۷٦ هجری [۱۷٦۳م.] فی دلهی