تذکر مهم

۱. اصول و قواعدی که در محاسبه اوقات نماز و امساک اساس گرفته میشود.
اوقات نمازيرا که در چاپهای تقويم ترکيه بزبان ترکی و زبانهای مختلف، در امساکيه های رمضان شريف و در آدرس اينترنتی ماwww.turktakvim.com   و www.namazvakti.com نشر گرديده است، مطابق به اصولهای تقويم بنام (علميه سالنامه سی) مربوط به سال ۱۳۳٤ [۱۹۱٦م.] که از طرف (مشيخت اسلاميه) که عاليترين مقام علمای عثمانی می باشد تهيه گرديده، و مطابق به اصولهای کتاب (اوقات شرعيه مخصوص به ترکيه) که از طرف رصد خانه قنديللی دانشگاه استانبول با تاريخ ۱۹٥۸ و شماره ۱٤ به نشر رسيده است، حساب کرديم.

تعيين و تثبيت اوقات عبادات، يعنی فهميدن و فهماندن آنها، با معلومات دينی امکانپذير است. فقها (علمای فقه)، قول های (بيانهای) مجتهدان را در کتابهای (فقه) نوشته اند. حساب کردن اوقات بيان شده (اوقاتيکه علاماتشان از طرف فقها بيان شده) جائز است. شرط و ضروری است که اوقات يافته شده با حساب، از طرف علمای دين تصديق کرده شود. از اينها در تقويم ضيا مربوط به سال ۱۹۲٦ ميلادی ميگويد که: “اين تقويم، از طرف هیأت مشاوره رياست امور دينی تدقيق شده و با تصديق رياست جليله طبع گرديده است”. در امور دينی اوقات نمازی را که متخصصان علم هیأت (نجوم) و علمای اسلام تصديق کرده اند بايد استعمال کرد. الماليلی حمدی يازير، در جلد بيست و دوم مجموعه (سبيل الرشاد)، درين مورد تفصيلات ارائه نموده است.

هیأت تقويم ما که متشکل از متخصصان علم هیأت (آسترونومی) و از علمای حقيقی دينی ميباشد، اوقات نمازی را که با مدرن ترين آلات و تجهيزات رصد انجام داده و با حساب بدست آورده اند، مشاهده نموديم که با حسابهای علمای اسلام که در طی قرنها توسط ربع دائره انجام داده، يافته و بيان نموده اند همانند و مطابق می باشد.

۲. برای قبول شدن عبادات، شرط و ضروری است که در اوقات صحیح شان ادا کرده شوند.

البته  که روزه های خود را باید مطابق به اوقات صحیح بگیریم و نمازهای خود را نیز باید مطابق به اوقات صحیح ادا کنیم. زیرا، نمازیکه قبل از وقتیکه در صحیح بودنش هیچ شک و تردیدی موجود نباشد، خوانده شود، صحیح نمیشود، و نیز گناهی بزرگ می شود. همچنانکه، ابن نجیم زین العابدین، در کتاب (کبائر و صغائر) می فرماید که، (نمازهای فرض را [مطابق به تقویم هایی که اوقات نادرست را داده اند] قبل از دخول اوقاتشان و بعد از خروج اوقاتشان ادا کردن، گناهی بزرگ است.)

علمای اسلام و متخصصان نجوم (آسترونومی) اسلام، در کتابهای پرارزش خود، اصول و قواعد محاسبه مربوط به تعیین اوقات نماز و روزه را بیان داشته اند. این اصول و قواعد، در طول اعصار استعمال شده و تاکنون استعمال می گردد. جای هیچ بحث و موضوعی برای شبهه و تردید وانگذاشته اند. ما نیز به شما این اوقات را اطلاع داده، پخش می کنیم.

برای صحیح شدن نماز، هم ادای آن در وقتش و هم دانستن (آگاه و مطمئن بودن) و شبهه نداشتن ازینکه، نماز در وقتش ادا کرده شده است، لازم و ضروری بوده و فرض می باشد. در صفحه ۳۴۲ کتاب (ردالمختار) ابن عابدین، چاپ مطبعه عامره در سال ۱۳۰۷ هجری قمری و در ترجمه این کتاب توسط احمد داوود اوغلی در صفحه ۴۰ جلد دوم و در (فتح القدیر)، یک قاعده فقهی نوشته شده است: (برای صحیح شدن نماز، نماز را بعد از وارد شدن وقتش ادا نمودن و دانستن اینکه، یعنی آگاه و مطمئن بودن از اینکه نماز در وقتش ادا کرده شده است، شرط است. اگر کسی در حالیکه وقت، وارد شده باشد، نمازش را (در مورد اینکه وقت، وارد شده یا نشده) با شک ادا کرده، بعد بفهمد که در وقتش ادا کرده است، این نمازش صحیح نمی شود.) ابن عابدین در آنجا که این را ذکر می کند چنین نوشته است که، (در کتاب (نورالایضاح) و در کتابهای دیگر نیز اینگونه بیان گردیده است. در کتاب (الاشباه) در بحث نیت نیز اینگونه بیان شده است.) علاوه بر این، در کتاب (الانوار) شافعی و در شرح (المقدمة العزیة) و در (میزان الکبریٰ) نیز اینگونه نوشته شده است.

این یک حکم و قاعده بدون شک و تردید می باشد که در صورت متفاوت بودن اوقات نماز و روزه، عبادات خود را باید نظر به اوقات صحیح ادا نماییم و این حکم و قاعده را علمای اسلام بیان داشته اند. حق (صحیح، راست) یکی است. اندازه اش نیز، اصول و قواعدی است که علمای اسلام فرموده اند. این نیز یک حقیقت علمی می باشد که، اگر محاسبات، مطابق به این اصول و قواعد انجام داده شود، نتایج یکسان بدست خواهد آمد. این روشن و آشکار است که تطبیقات و عملیاتیکه به اینها بطور کامل مطابق بوده و بدون انحراف به تأویل، انجام داده شده باشد صحیح خواهد بود و تطبیقاتیکه با بیان نمودن بعضی معلومات صحیح، ولی با دید شخصی خود، با قناعات و افکاریکه به این معلومات بیان شده ضد و مغایر باشد، انجام داده شود غلط خواهد بود.

۳. مدت تمکین:

برای اینکه از وقت یک نماز که با فرمولهای نجومی (آسترونومیک) نظر به افق حقیقی یافته شده است (از وقت یافته شده با حساب نجومی (آسترونومیک))، وقت شرعی آن که وقت صحیح می باشد یافته شود، «مدت تمکین» استعمال میگردد. یعنی، مدت تمکین: عبارت از آوردن اوقاتی که با فرمولهای نجومی (آسترونومیک) نظر به افق حقیقی یافته شده، به اوقات شرعی که با ظهور علامات در کره سماء که علمای اسلام، این علامات را برای اوقات نماز بیان داشته اند می باشد.

برای هر شهر، یک "زمان تمکین" وسطی موجود می باشد که در تمامی اوقات نماز استعمال می شود. برای هر نماز، تمکین های جداگانه ای موجود نمی باشد. مدت تمکینی که ضروری بودن استعمال آن در هنگام طلوع و غروب خورشید بیان شده است، عیناً در امساک و خفتن (عشاء) و در اوقات همه نمازها نیز، استعمال آن لازم و ضروری است. در کتاب (درّ یکتا) نیز نوشته شده است که: آنکسی که مقدار تمکین را بحیث یک زمان احتیاطی گمان کرده، وقت امساک را ۴-۳ دقیقه به تعویق بیاندازد، روزه آنکس فاسد خواهد شد و آنکس که غروب را ۴-۳ دقیقه به پیش بکشد، روزه و نماز شام آنکس فاسد خواهد شد.

زمان تمکين متعلق به بلندترين محل يک شهر غیر قابل تغییر می باشد. اگر زمان تمکين کم کرده شود، نماز ظهر و نمازهای بعدی، قبل از اوقاتشان ادا کرده می شود. به روزه نيز بعد از گذشتن وقت سحر شروع کرده می شود. اين نمازها و روزه ها صحيح نمی شوند. تا سال ۱۹۸۲ ميلادی، زمان تمکين و زاويه های ارتفاع خورشيد از افق مربوط به اوقات نماز را هيچ کسی تغيير نداده، همه علماء، ولی ها (اولياء)، شيخ الاسلام ها، مفتی ها و همه مسلمانان، در طول اعصار، همه نمازهای خود را، دائماً در اوقات تمکين دار ادا کرده اند و به روزه هايشان در اوقات تمکين دار شروع کرده اند. اکنون نيز بر همه مسلمانان لازم و ضروری است که، از اين اجماع مسلمين جدا نشده، نمازهايشان را در اوقات شرعی شان ادا نمايند و روزه هايشان را در اين اوقات شرعی شروع کنند.

غلط نبودن اوقات نماز و امساک ذکر شده در تقويم های قبل از سال ۱۹۸۳م. را هر کسی قبول می کند. در اين مورد هيچ يک اختلافی نيز وجود ندارد. فی الحقيقه، در تعميمی که رياست امور دينی ترکيه در تاريخ ۳۰ مارچ (مارس) ۱۹۸۸ و بشماره ۲۳٤-٤۹۷ به تمامی مفتی ها فرستاده، به اين شکل تذکر يافته است که: ”مابين تقويم قبل از سال ۱۹۸۳ میلادی با تقويم جديد، فقط تفاوت تمکين وجود دارد. نظر به اين، تطبيق قبل از سال ۱۹۸۳ میلادی غلط نمی باشد.“

برای معلومات وسیع در مورد "مدت تمکین" اینجا را کلیک کنید.

۴. ارتفاع خورشید در وقت امساک (درجه ارتفاع در زیر خط افق)

در اوقات نماز و امساکیکه از طرف تقويم ترکيه تهيه شده و در اينترنت نیز نشر گرديده است، زمان تمکين و زاويه های ارتفاع خورشيد از افق شرعی مربوط به اوقات نماز، يعنی، زاويه های ارتفاع از افق هيچ تغييری داده نشده، اوقات نماز و روزه بصورت صحیح و درست اطلاع داده شده است. وقت امساک، در چهار مذهب هم، در پایان (شب شرعی) شروع می شود. یعنی، در آن وقت شروع می شود که، سفیدی ای بنام (فجر صادق) در شرق در یک نقطه خط افق ظاهری دیده می شود. روزه نیز، در این وقت شروع می شود. یعنی، هنگامیکه خورشید تا به ۱۹ درجه به خط افق ظاهری می آید، شروع می شود.

متخصص علم هيأت (نجوم، آسترونومی) اسلامی احمد ضيا بگ در کتاب (ربع دايره) ميگويد که: (اروپائيان، وقت شروع فجر صادق را، وقت کاملاً گسترده شدن سفيدی بر روی افق حساب می کنند. از اين سبب، در محاسبات فجر، ارتفاع خورشيد را (۱۸-) درجه می گيرند. در حاليکه ما، وقت اولين رؤيت سفيدی بر روی افق را حساب می کنيم. ازين سبب نيز آن وقت را می يابيم که ارتفاع شمس (خورشيد) در (۱۹-) درجه می باشد. زيرا علمای اسلام، بيان داشته اند که، وقت امساک، وقت گسترده شدن سفيدی بر روی افق ظاهری نبوده، بلکه وقت اولين رؤيت سفيدی بر روی افق می باشد).

يعنی، علمای اسلام از قرنها به اینطرف درک نموده اند که، در وقت فجر (امساک)، ارتفاع خورشيد، (۱۹-) درجه در زير افق می باشد. و بيان کرده اند که رقمهای ديگر صحيح نيست. فتویٰ اينگونه است. آنانيکه مجتهد نيستند، حق ندارند که اين فتویٰ را تغيير دهند. عباداتيکه مطابق به فتویٰ نيستند، صحيح نمی شوند. باید که مسلمانان، در کارهای دينی، نه به مسيحی ها و به بی مذهبان، بلکه به علمای اسلام تابع شوند.

همچنانکه، در سال ۱۹۵۸، رياست امور دينی (ترکيه) به يک نويسنده روزنامه، عيناً چنين جواب داده است: "... بياييم به موضوع وقت امساک؛ در نامه تان، ميگوييد که، «هم انگليس ها، هم امريکايی ها، هم فرانسوی ها قبول نموده اند که اين وقت، هنگامی می باشد که خورشيد ۱۸ درجه در زير افق قرار می گيرد.» آيا اين سه ملت که مسيحی می باشند در وقت امساک کدام عبادتها را دارند که برای وقت امساک اينگونه درجه ای را بحيث اساس قبول نمايند. ولو که اينگونه انجام داده هم باشند، در حاليکه وقت مذکور (وقت امساک) از طرف هيأت شناسان (متخصصان علم نجوم اسلام) نظر به قواعد اسلامی تثبيت کرده شده است، در اين مورد، مجبوريت تابع شدن به خارجيان از کجا بميان می آيد؟ وقت امساک، لحظه طلوع مبدأ فجر می باشد (يعنی وقت ديده شدن سفيدی بشکل يک نقطه در افق شرقی می باشد). هيأت شناسان سابق ما (همه متخصصان علم نجوم اسلامی که قبلاً آمده اند) قبول کرده اند که اين لحظه، به ۱۹ درجه انحطاط شمس (به ۱۹ درجه در زير افق بودنش) توافق دارد. پس معلوم می شود که، درجه ايکه هيأت شناسان اسلام (متخصصان علم نجوم اسلام) برای وقت امساک قبول کرده اند ۱۸ درجه نبوده، ۱۹ درجه می باشد. لازم می آيد که اوقات نماز نظر به اين درجه محاسبه شود و حسابهاييکه در تقويم ما موجود است نظر به همين ميباشد". جواب رياست امور دينی چنين ادامه می یابد: "فرمول وقت امساک را به اطلاع تان می رسانيم. حساب را نظر به اين انجام دهيد و يا انجام دهانيد [امر کنيد]. در نتيجه ديده خواهد شد که وقت نوشته شده در تقويم صحيح می باشد و فهميده خواهد شد که ذهن ها، بيهوده آلوده گردانيده شده است". در جواب مذکور، بعد از اين، وقت امساک با فرمولهای لگاريتمی و مثلثات (تريگونومتری) بطور مثال حساب کرده شده، وقتِ امساکِ بدست آمده بعد از خارج کردن مدت تمکين، بهمراه نوشته مذکور به نويسنده روزنامه فرستاده شده است. اوقات امساک منتشر شده در تقویم ترکیه و سایت های اینترنتی مان، عیناً همانندی که اینجا بیان شد، ۱۹ درجه استعمال کرده شده و بمقدار مدت تمکین به جلو گرفته شده (اضافه کرده شده) حساب کرده می شود.

اوقات امساکيکه بدون تمکين باشند و زاويه ارتفاع شان در زير افق، (۱۸-) درجه گرفته شده محاسبه شده باشند، غلط (نادرست) می باشند.

در حسابهايی که هم ارتفاع خورشيد در زير افق، (۱۸-) درجه گرفته شده به افق نزدیک کرده شده و هم مدت تمکين کاملاً از ميان برداشته شده است (در جاهايی مانند ترکيه که درجه عرض آنها بين ۳۲-۴۲ درجه قرار دارد) تا ۲۰-۱۵ دقيقه تفاوت بميان می آيد و به روزه، تقريباً ۲۵-۲۰ دقيقه بعد از وقت امساک حقيقی شروع کرده می شود و به اینصورت، روزه های گرفته شده نیز فاسد می گردد.

۵. غلطی های (اشتباهات) مربوط به تمکين در وقت امساک، برای وقت خفتن (عشاء) نيز عيناً تکرار کرده میشود.

وقت نماز خفتن (عشاء)، نظر به قول امامين (دو امام يعنی امام ابويوسف و امام محمد) و سه مذهب ديگر، وقت ناپديد شدن سرخی در روی خط افق ظاهری در غرب (خط افقیکه با چشم دیده شود) است. يعنی وقتی است که کناره بالايی خورشيد، در زیر افق به ارتفاع (-۱۷) درجه پائین آمده باشد. در هنگام محاسبه اوقات نماز، زاویه ارتفاع خورشید در زیر افق که مربوط به وقت امساک می باشد نیز نباید تغییر داده شود.

برای حساب کردن وقت نماز خفتن (عشاء) بطور صحيح، يعنی برای ناپديد شدن سرخی در افق غربی، همان مقدار تمکین که ضروری می باشد، در اينجا نيز به وقت خفتن (عشاء) که با فرمول های نجومی (آسترونومیک) يافته می شود، بايد علاوه (اضافه) کرده شود. زيرا مانند اينکه در طلوع و غروب خورشيد علاوه کرده می شود، مدت تمکينی که ضروری می باشد اگر به وقت خفتن (عشاء) که با فرمول های نجومی يافته شده است، علاوه کرده نشود، سرخی ايکه در افق غربی می باشد، ناپديد نمی شود. برای ناپديد شدن سرخی در افق غربی، لازم و ضروری است که مدت تمکين حتماً علاوه گردد. در غیر اینصورت، به نماز خفتن (عشاء)، در داخل وقت نماز شام (شب) و قبل از ورود وقت خفتن (عشاء) شروع کرده خواهد شد. بدلیل از ميان برداشته شدن مدت تمکين بدون هيچ مسند و مدرکی، در ميان اوقات نماز خفتن (عشاء) در تقويم هاييکه در سال ۱۹۸۲ میلادی و در سالهای قبلی انتشار يافته، با اوقات غلط نماز خفتن (عشاء) که در سال ۱۹۸۳ و بعد از آن در تقويم ها و سایت های اينترنتی بنشر رسيده، (در جاهايی مانند ترکيه که درجه عرض آنها در بين ۴۲-۳۶ درجه قرار دارد تقريباً تا حدود ۱۰ دقيقه) تفاوت ها بميان می آيد و به نماز خفتن (عشاء)، قبل از ورود وقتش شروع کرده می شود.

ازین جهت، تغییر دادن زمانهای تمکين و بنابرین تغيير دادن اوقات نماز جائز نمی باشد. در محاسبات اوقات نماز، مدت تمکين را که بطور ضروری و حتماً باید استعمال گردد، با نظرداشت معنی لغوی آن، یک زمان احیتاطی گمان بردن و افکار عمومیه را به آن استقامت سوق داده معتاد ساختن نیز کار درستی نیست. مدتهای تمکین را قسماً ویا تماماً از بین برداشتن و زاویه ارتفاع در زیر افق را که مربوط به وقت امساک می باشد، از (-۱۹) درجه به (-۱۸) درجه پایین آورده کاهش دادن و آفتاب را به افق نزدیک کردن، بمعنی تغییر دادن اوقات صحیح نماز و امساک می باشد.تقويم ترکيه
مديريت هيأت محاسبه اوقات
ای ميل:  bilgi@turktakvim.com